Gần đây mình mới có dịp đọc hết 3 tập của bộ tiểu thuyết hơi nổi tiếng 1Q84 của Murakami Haruki.
Giống như hầu hết các tác phẩm khác theo chủ nghĩa siêu thực của tác giả, 1Q84 kết thúc mở, để ngỏ nhiều ẩn ý để người đọc tự suy ngẫm và khám phá.

Sách đã được xuất bản khá lâu, trên mạng cũng có khá nhiều bài viết review về bộ tiểu thuyết này.
Trong bài này mình sẽ không giới thiệu hay review mà luận bàn một chút về những bỏ ngỏ, cũng như kiến giải về một vài bí ẩn trong câu chuyện về thế giới hai mặt trăng này.

Chú ý: Nội dung bên dưới sẽ để lộ một phần tác phẩm.

Fukaeri là mẫu thể hay tử thể?

Trong tập 3 chương 18 có đoạn đối thoại giữa Tengo và Komatsu bàn về vấn đề này.
Trước lập luận của Komatsu, Tengo nghĩ trong đầu.

Fukaeri có nói với anh: Em không có kinh nguyệt, vì vậy không phải lo em có thai.
Nếu cô chỉ là một phân thân thì điều này hẳn hết sức tự nhiên. Phân thân không thể tự tái sinh, chỉ có mẫu thể mới làm được vậy.

Nhưng Tengo cũng đồng thời tự bác bỏ ý kiến đó bằng lập luận:

Fukaeri có nhân cách rõ ràng, có cả quy tắc ứng xử độc lập. Đây là những thứ mà phân thân không thể có được.

Fukaeri có tính cách rõ ràng, lại biết tự do hành động, điều này là không thể có ở một tử thể. Có lẽ nào cô ấy có khả năng mà tuỳ theo hoàn cảnh sử dụng mẫu thể hay tử thể.

Theo mình, Fukaeri là tử thể vì các lý do sau:

  1. Fukaeri có các biển hiện giống Tsubasa: ban đầu không mở miệng sau đó nói rất ít và khó khăn, không có kinh nguyệt, không thể mang thai.

  2. Tuy nhiên tử thể lại có trách nhiệm mang thai người thừa kế.
    Tuy Fukaeri không trực tiếp mang thai nhưng đã giúp cho Aomame mang thai, điều này cũng có thể nói đã hoàn thành trách nhiệm của tử thể.

  3. Trong sách Nhộng không khí có nói tử thể nếu không ở bên cạnh mẫu thể sẽ khó sống lâu được.

Vậy nếu Fukaeri là tử thể, thì mẫu thể ở bên cạnh là ai?

Có thể lý giải như sau:

Trong truyện có nhắc đến một nhân vật không xuất hiện là cô bé Azami con của thầy giáo Ebisuno, người luôn ở bên Fukaeri và cũng là người nghe Fukaeri kể chuyện và viết lại thành cuốn Nhộng không khí.
Khả năng không có Azami nào hết mà đây chính là mẫu thể của Fukaeri. Fukaeri sống lâu bên cạnh mẫu thể nên cũng dần có tính cách và khả năng hoạt động độc lập.
Việc Fukaeri lúc thì nói năng khó khăn, lúc lại nói được các câu dài, mạch lạc (như lúc trả lời phỏng vấn báo chí hoặc lúc thu băng gửi cho Tengo) có thể là sự hoán đổi xuất hiện của tử thể và mẫu thể.

Nhiều khả năng Azami (chính là con lãnh tụ) đã bỏ tử thể của mình lại giáo đoàn rồi bỏ chạy, sau khi đến sống ở nhà thầy giáo Ebisuno, đã tự làm nhộng không khí để tạo ra một tử thể mới của mình là Fukaeri.

Thêm 1 bằng chứng nữa là viết ngược chữ Azami sẽ được I Maza (một dạng phiên âm tiếng Nhật của I’m Mother). Nghe có vẻ dị nhưng nhiều khả năng chính là gợi ý ngầm của tác giả. Đọc Conan cũng hay thấy xuất hiện mật mã ngược kiểu này.

Người tình hơn tuổi của Tengo thật sự là ai?

Không còn nghi ngờ gì nữa, cô người tình hơn tuổi Yasuda Kyoko này của Tengo chính là người của giáo đoàn Sakigake phái đến để giảm sát Tengo từ lâu.
Việc đó giải thích tại sao việc Ushikawa lại biết việc Tengo bắt đầu viết cuốn tiểu thuyết của riêng mình, mà điều này Tengo mới chỉ tâm sự với cô người tình kia.
Ushikawa một mực phủ nhận không biết gì về Kyoko cũng bởi vì hắn không biết thật, hắn chỉ nghe thông tin qua sự liên lạc của giáo đoàn, từ Đầu Trọc và Tóc Đuôi Ngựa.
Việc Ushikawa gọi điện cho Tengo vào tối ngay sau cuộc gọi thông báo Kyoko đã biến mất, và biết chắc Tengo vẫn chưa ngủ cũng một phần nói lên điều này.

Khả năng giáo đoàn nắm rõ lai lịch của Tengo từ đầu, và cử cô gái này giám sát Tengo. Cô ta có vẻ ngoài giống với hình ảnh người mẹ của Tengo nên dễ dàng được anh ưa thích.

Bố thật của Tengo là ai?

Theo lời ông bố nhân viên NHK nói, Tengo là con của mẹ anh và hư không, ông ta chỉ lấp đầy vào chỗ hư không đó.
Vậy nhiều khả năng mẹ Tengo cũng giống như Aomame, không hề quan hệ và vẫn có thai. Tengo có thể là con của thần linh, cũng tương tự như việc Đức mẹ đồng trinh Maria sinh ra Đức chúa Giêsu. Cũng chính vì lý do vậy, Tengo trở thành người được chọn và thành cha sinh ra người kế tục.

Tên nhân viên thu phí NHK giả mạo là ai?

Tên nhân viên NHK giả mạo này có thể nói chính là linh hồn của ông bố của Tengo.
Có lẽ chính Người Tí Hon đã sử dụng sức mạnh của mình để làm việc này, cố gắng tiếp cận Fukaeri và Aomame theo một cách khác với cách của tổ chức Sakigake.

Thành phố mèo và cô y tá Adachi Kumi có ý nghĩa gì?

Nhiều người nói cô Kumi này khả năng là đầu thai của mẹ Tengo. Cũng có nhiều lý do để tin vào điều này.
Cô ta tiết lộ với Tengo rằng đã chết một lần vào một ngày mưa gió sau đó hồi sinh.
Truyện của Murakami thường không có chi tiết nào thừa, đây có thể coi là một ẩn ý về cái chết của mẹ Tengo.
Nhưng có lẽ chỉ có vậy thì chưa đủ chứng cứ.

Kumi có thể chỉ đóng vài trò là người cảnh báo cho Tengo về mối nguy hiểm của thành phố mèo, về việc nếu anh bỏ lỡ chuyến tàu thì sẽ không bao giờ thoát đi được.
Fukaeri luôn miệng nhắc Tengo về mối nguy hiểm ở thành phố mèo, phải chăng việc cha Tengo chết và xác chết trở thành lối ra cho Người Tí Hon. Nhưng tại sao Tengo lại thấy Nhộng Không Khí trên giường bệnh của bố.
Về các chi tiết này mình vẫn chưa có lập luận nào thuyết phục.