Biên niên ký chim vặn dây cót (tựa tiếng Nhật: ねじまき鳥クロニクル) được đánh giá là một trong những tiểu thuyết hay nhất, làm nên tên tuổi của Murakami Haruki.

Tiểu thuyết khá dài, gần 700 trang, được chia làm 3 phần. Murakami bắt đầu viết từ năm 1991, hoàn thành và xuất bản vào những năm 1994-1995.

Nếu ai bắt đầu đọc tại thời điểm hiện tại như mình sẽ thấy bối cảnh và các tình tiết trong truyện khá cũ, như việc sử dụng điện thoại bàn để liên lạc, hay hệ thống bảo mật máy tính được mô tả là tinh vi của Quế với mật khẩu 2 lớp nhưng chỉ là chuỗi 3,4 ký tự. Tuy nhiên nước Nhật của 25 năm trước như thế cũng là khá hiện đại rồi.

Biên niên ký chim vặn dây cót là câu chuyện phiêu lưu kỳ thú với sự đan xen của hiện thực và trong giấc mơ, xoay quanh nhân vật chính là anh chàng nhân viên văn phòng luật vừa mới thất nghiệp, Okada Toru (岡田亨). Câu chuyện bắt đầu bằng sự kiện con mèo 2 vợ chồng anh ta nuôi bấy lâu bỗng nhiên mất tích. Đọc đến gần cuối câu chuyện ta có thế thấy được, con mèo chính là biểu tượng cho sự tự do của Kumiko, vợ của Toru, tự do thoát khỏi sự kìm kẹp của gia đình. Còn mèo cũng là biểu tượng cho sự bình yên của gia đình Okada. Việc con mèo biến mất báo hiệu những bất ổn ập sắp đến, sự bình yên trong cuộc sống của 2 vợ chồng Okada không còn như trước nữa.

Okada Toru, một anh chàng nhân viên bình thường, sống một cuộc sống bình thường, lại đang thất nghiệp. Thế nhưng chỉ trong một thời gian ngắn, vô số các sự kiện bất thường ập đến với anh, vô số các con người kỳ lạ xuất hiện vây quanh anh, khiến cho anh nhận ra và tìm được con người thật của mình, với những khả năng lạ thường.

Xuyên suốt câu chuyện là tiếng kêu của con chim vặn dây cót. Con chim có thật hay không, không ai biết, chỉ biết tiếng kêu của nó như bằng kim khí, nghe như tiếng vặn dây cót đồng hồ. Hễ ai nghe thấy cái tiếng này đều báo hiệu nhưng sự kiện bất thường sắp xảy đến, làm cuộc đời người đó không còn như trước nữa. Phải chăng chính tiếng chim vặn dây cót đã thức tỉnh khả năng ngoại cảm của Toru, hay chôn chặt trái tim của Quế dưới lòng đất khiến cho anh ta không còn muốn cất tiếng nói nữa.

Biên niên ký chim vặn dây cót kể một câu chuyện khá dài, với rất nhiều sự kiện, nhân vật. Mỗi sự kiện, nhân vật xuất hiện đều ẩn chứa nhiều tầng lớp ý nghĩa mà không phải dễ dàng hiểu và cảm nhận được nếu không đọc hết toàn bộ tác phẩm (thậm chí phải đọc lại vài lần). Tuy nhiên do quá nhiều câu chuyện được kể đan xen mà nhiều mình thường muốn bỏ qua (đọc lướt) các câu chuyện ngoài lề để quay lại nhanh với mạch chuyện chính.

Một điểm thú vị trong Biên niên ký chim vặn dây cót là sự xuất hiện của rất nhiều nhân vật kỳ lạ, mà các nhân vật này được tác giả đặt tên bằng chữ Katakana (chữ cứng) thay vì tên chữ Hán, như 2 chị em Kano Malta (加納マルタ) và Kano Creta (加納クレタ), cô thiếu nữ nhiều tâm trạng Kasahara Mei (笠原メイ), 2 mẹ con Nhục đậu khấu (ナツメグ) và Quế (シナモン). Các nhân vật này, mỗi nhân vật đều có những nét rất riêng, nhiều khi hơi kì dị, khác thường, nhưng lại xuất hiện vô cùng đúng lúc đúng chỗ tạo nên nhiều diễn biến, tình tiết thú vị cho mạch chuyện.

Các câu chuyện ngoài lề của trung uý Mamiya về chiến dịch Nomonhan, về thất bại của quân đội Nhật ở Mãn Châu, về tù khổ sai ở Siberia, về Boris lột da, cũng vô cùng thú vị, cho ta một cái nhìn khác về chiến tranh, dưới một góc nhìn mới.

Một nhân vật phụ ít được chú ý là Ushikawa (牛河), tay thám tử được Wataya Noboru thuê để đàm phán với Okada Toru về chuyện ngôi nhà bỏ hoang, xuất hiện khá ít và mờ nhạt, tuy nhiên lại được Murakami cho xuất hiện trong vài trò nhân vật chính trong một bộ tiểu thuyết được viết mãi sau này là 1Q84. Không rõ Murakami có thù oán gì với cái tên này mà mô tả nhân vật này xấu xí tới mức ma chê quỷ hờn đến vậy.

Nhìn chung đọc Biên niên ký chim vặn dây cót mình thấy khá thú vị, tuy hơi dài đọc khá tốn thời gian. Giống như các cuốn tiểu thuyết khác của Murakami, khi đọc cuốn tiểu thuyết này mình có cảm giác mệt mỏi vì phải căng não bám theo từng tình tiết của câu chuyện, để hiểu được điều gì đang diễn ra. Tuy nhiên đang đọc dỡ thì khó mà dứt ra được, phải cố đọc đến cùng.
Đấy có lẽ là một lý do vì sao nhiều người thích đọc tiểu thuyết của Murakami Haruki.